Dwa obrazy związanych z regionem malarzy nurtu realizmu – Franciszka Kostrzewskiego i Józefa Szermentowskiego powiększyły kolekcję Muzeum Narodowego w Kielcach.
Połów ryb Franciszka Kostrzewskiego według sygnatury powstał w 1864 roku, czyli w najlepszym okresie twórczości artysty, gdy ten skupiony był głównie na malarstwie, porzuconym w latach późniejszych na rzecz rysunku i karykatury. Obraz ma kompozycję charakterystyczną dla wielu prac Kostrzewskiego – przedstawień grup postaci rozmieszczonych na kilku planach rozległego krajobrazu. W Połowie ryb na pierwszym planie artysta umieścił krępego mężczyznę i podającego, zapewne sprzedającego mu rybę, kilkuletniego chłopca. Głębiej widać między innymi kobietę klęczącą przy cebrzyku i obierającą rybę, raczkujące u jej boku małe dziecko, a także dwóch mężczyzn łowiących ryby w sieć. Z pieczołowitością i drobiazgowością odtworzone zostały stroje poszczególnych osób. Warto zwrócić uwagę na znakomite przedstawienie zieleni, łączące drobiazgowość przywołującą skojarzenia z manierą mistrzów niderlandzkich – na twórczości których kształcił się Kostrzewski – z prowadzoną przez artystę podczas studiów plenerowych własną obserwacją przyrody.
Obraz Wspomnienia Józefa Szermentowskiego namalowany został w 1865 roku w Paryżu. W tym samym roku pokazano go na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Literatura i prasa wzmiankują o kilku wersjach tego tematu: już po roku Szermentowski powtórzył motyw, malując kompozycję zamkniętą w ciaśniejszym kadrze, przybliżył nieco postać kobiety, zrezygnował natomiast z zabudowań w tle. W kolekcji Muzeum Narodowego w Kielcach znajdują się 34 obrazy Józefa Szermentowskiego, tym samym, jest to największy zbiór prac tego artysty w zasobach muzealnych w Polsce. Pochodzą one z różnych okresów twórczości, od wczesnych, z pierwszej połowy l. 50. XIX w. po dzieła dojrzałe, tworzone już w Paryżu.
Obydwa obrazy znajdą swoje miejsce w nowo otwartej po remoncie w maju 2019 roku Galerii Malarstwa Polskiego, w której powstanie osobna sala wystawowa poświęcona Szermentowskiemu i Kostrzewskiemu. Tymczasem oglądać je można będzie w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, gdzie na czas remontu wypożyczono znaczną część muzealnych zbiorów. Ponad 200 dzieł malarskich, rysunkowych i graficznych obu artystów, ze zbiorów muzeów polskich, bibliotek i zbiorów prywatnych prezentowanych było od 7 grudnia 2017 roku do 8 kwietnia 2018 roku w oddziale Muzeum Narodowego w Kielcach, Dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich na wystawie Józef Szermentowski – Franciszek Kostrzewski. Uczeń i pierwszy mistrz.
Józef Szermentowski (1833-1876) i Franciszek Kostrzewski (1826-1911) należeli do nurtu polskiego i europejskiego realizmu II połowy XIX wieku. Obaj związani byli z regionem świętokrzyskim, kształcili się w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych i należeli do „cyganerii malarskiej”, skupionej wokół Marcina Olszyńskiego. Obaj przebywali w Kielcach, na zaproszenie Tomasza Zielińskiego – kolekcjonera i mecenasa młodych artystów, obaj uprawiali malarstwo pejzażowo-rodzajowe i ilustratorstwo, krytycznie przedstawiając sytuację chłopów i biedoty miejskiej.
Obrazy zakupiono za kwotę 150 tysięcy złotych w ramach programu ministerialnego Kolekcje Muzealne. Dotychczas zakupiono obrazy: Ucieczka świętej Rodziny do Egiptu Johanna Lissa, Polowanie Franciszka Kostrzewskiego, cykl ilustracji (22 obrazów) do Quo vadis Piotra Stachiewicza, Święta Cecylia lub Polihymnia, Ślepy bandurzysta Rafała Hadziewicza.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Wkład własny zapewnił drugi organizator muzeum, tj. Województwo Świętokrzyskie.
