Zgodnie z definicją WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), o niepłodności mówimy wtedy, gdy nie dochodzi do ciąży po roku aktywnego starania się o dziecko. Niepłodność, w przeciwieństwie do bezpłodności, można skutecznie leczyć. Kluczowa jest precyzyjna diagnostyka i wdrożenie skutecznych, dopasowanych do indywidualnego przypadku danej pary metod leczenia.
Walka z niepłodnością – od czego zacząć?
Niepłodność może mieć wiele przyczyn, zarówno po stronie kobiety jak i mężczyzny. Z tego powodu kluczowym elementem terapii jest dobrze poprowadzona diagnostyka, która obejmuje między innymi:
- wywiad lekarski (obejmujący zwykle pytania o historię starania się o ciążę, przebyte choroby, zabiegi chirurgiczne, życie seksualne oraz prowadzony tryb życia),
- badania fizykalne narządów rodnych,
- badania obrazowe, takie jak USG,
- badania krwi (w kierunku określenia stężenia hormonów płciowych lub związanych z owulacją), ale także w celu wykrycia ewentualnych infekcji,
- mikrochirurgiczne zabiegi diagnostyczne, takie jak histeroskopia i laparoskopia), które pozwalają dotrzeć do narządów endoskopowo i obejrzeć ewentualne zmiany, lub też pobrać fragment tkanki do badania histopatologicznego,
- w przypadku mężczyzn istotnym badaniem jest seminogram, czyli badanie nasienia.
To, jakie konkretne metody diagnostyczne zastosuje lekarz, jest zawsze kwestią indywidualną. Możliwie najdokładniejsze poznanie przyczyn problemów z zajściem w ciążę jest niezbędne dla powodzenia prowadzonej później terapii.
Przyczyny niepłodności po stronie kobiet i mężczyzn
Najczęstszą przyczyną kobiecej niepłodności są zaburzenia hormonalne. To właśnie hormony sterują owulacją i całym cyklem miesiączkowym, ich prawidłowe stężenie jest również niezbędne do zagnieżdżenia się zarodka i rozwoju ciąży na każdym jej etapie.
Rzadszym problemem mogą być także wady narządów rodnych, będące powodem poronień (np. przegroda macicy, macica łukowata lub dwurożna). Problemy z poczęciem dziecka powodują także niedrożne jajowody, polipy, zrosty (będące pozostałością po stanach zapalnych), czy endometrioza (tj. ogniska endometrium, które znalazły się poza jamą macicy) lub tzw. wrogi śluz szyjkowy.
Z kolei u mężczyzn bardzo często za niepłodność odpowiadają nieprawidłowe parametry nasienia. Może być to zbyt mała liczba plemników w ejakulacie, ich nieprawidłowa budowa, lub też niedostateczna ruchliwość. Inna przyczyna to urazy jąder, niektóre ich choroby (np. żylaki powrózka nasiennego o dużym nasileniu), infekcje, a także – rzadziej niż u kobiet – problemy z gospodarką hormonalną.
U obu płci na płodność wpływa także prowadzony tryb życia. Nieodpowiednia dieta, nadużywanie alkoholu i nikotyny, a także brak ruchu i nadwaga to czynniki znacznie obniżające szansę na dziecko.
Gdzie leczyć niepłodność?
Leczenie niepłodności jest zwykle wielokierunkowym procesem i zależy od wielu czynników. W leczeniu zaburzeń hormonalnych duże znaczenie ma terapia farmakologiczna. Podając odpowiednie dawki hormonów, można stymulować owulację i uzyskać prawidłowe cykle. Za pomocą leków walczy się także z infekcjami układu moczowo-płciowego i niektórymi schorzeniami, takimi jak tzw. wrogi śluz szyjkowy.
Z kolei w przypadku wad anatomicznych narządów oraz występowania polipów, czy też żylaków (u mężczyzn), stosuje się niekiedy metody operacyjne. Współczesna technologia pozwala przeprowadzać bezpieczne, małoinwazyjne zabiegi mikrochirurgiczne, zwykle w ramach chirurgii jednego dnia.
Dużą skutecznością cechują się także metody rozrodu wspomaganego:
- Inseminacja – polega na przeniesieniu nasienia mężczyzny (które wcześniej zostaje odpowiednio przygotowane w laboratorium) do dróg rodnych kobiety za pomocą cienkiego cewnika, w odpowiednim momencie cyklu.
- Zapłodnienie metodą in vitro (IVF) – czyli zapłodnienie pozaustrojowe. Komórki rozrodcze męskie i żeńskie są pobierane od obojga partnerów i łączone w laboratorium. Powstały zarodek po kilku dniach jest transferowany do dróg rodnych kobiety metodą dopochwową.
Zarówno diagnostykę, jak i leczenie niepłodności prowadzi sieć klinik Gameta w Kielcach, oraz w innych miastach Polski – w Warszawie, Łodzi, Gdyni i w Bydgoszczy.
artykuł partnera
