Dziś mija 85 lat, odkąd „Mazurek Dąbrowskiego” jest hymnem Polski. W okresie międzywojennym, 26 lutego 1927 roku, spośród wielu pieśni narodowych, sejm drogą głosowania zdecydował, że oficjalnym hymnem naszego państwa będzie pieśń legionów polskich we Włoszech.
Tekst powstał w 1797 roku z okazji wymarszu legionistów z miasta Reggio. Autorem słów jest Józef Wybicki. Hymn Polski nawiązuje do wzniosłych wydarzeń z historii oraz postaci wybitnych dowódców.
Według wielu badaczy decydującym walorem był fakt, że dominantą kompozycyjną pieśni jest wiara Polaków we własne siły. Dzięki temu utwór pocieszał i dodawał otuchy w czasach ucisku. Jednoczył też naród zachęcając byśmy się nie poddawali i wierzyli w odzyskanie niepodległości.
W tekście pojawiają się postacie wybitnych ludzi i znaczące dla naszego kraju wydarzenia, które mobilizują nas także i dziś do działania pro publico bono – dla dobra Ojczyzny. W okresie XIX wieku oraz w czasie międzywojennym XX wieku utwór był poddawany wielu artystycznym przeróbkom.
Podobnie jest z tekstem, gdyż obecna wersja śpiewana różni się od oryginału. Ciekawą i tajemniczą postacią w pieśni jest Basia. Badacze dzielą się na dwie grupy twierdząc, że: Basia to symbol Polki lub druga żona gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, czyli Barbara Chłapowska.
„Mazurek Dąbrowskiego” bywa także nazywany polską „Marsylianką”. Tekst hymnu został przetłumaczony na 17 języków. Co ciekawe, jeszcze w czasie Wiosny Ludów, zanim stał się naszym hymnem, był śpiewany na ulicach Wiednia, Berlina i Pragi.
Do zaszczytnego miana pretendowały także inne utwory, które były śpiewane w ważnych momentach dziejowych. Głównym konkurentem była pieśń religijna „Boże, coś Polskę”, powstała z hymnu Alojzego Felińskiego pt. „Pieśń narodowa za pomyślność króla”.
Pierwszy raz, została wykonana na cześć cara Aleksandra I, z okazji rocznicy ogłoszenia Królestwa Polskiego. Przypomina też angielski hymn „God save the Queen” („Boże chroń królową”). Po 1918 roku nieoficjalnie zaczęto śpiewać „Naszą Ojczyznę (lub) Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie”.
Wśród innych narodowych pieśni, które mają równie duży ładunek patriotyczny oraz emocjonalny należy także wymienić „Rotę” Marii Konopnickiej. Nie zapominajmy też o „Bogurodzicy”. Śpiewano ją pod Grunwaldem w 1410 roku oraz w czasie koronacji Władysława Warneńczyka w 1434 roku.
W 1978 roku w Będominie, miejscu urodzenia Józefa Wybickiego, otwarto Muzeum Hymnu Narodowego.
Anna Stanisławska 26.02.2012
