Barwione w sposób naturalny lub specjalnymi farbkami. Gotowane na twardo, drewniane, w postaci wydmuszek, a nawet ze styropianu. O czym mowa? Oczywiście o jajkach, które są atrybutem nadchodzących Świąt. Powszechnie nazywa się je pisankami i to jest najczęściej popełniany błąd, ponieważ techniki zdobienia jajek są różne.
Kraszanki nazywane także byczkami i malowankami mają najprostszą postać, ponieważ są jednobarwnym jajem, które nie posiada żadnych wzorów. Najczęściej są czerwone – jest to symbol chrześcijaństwa i Zmartwychwstałego Chrystusa.
Naturalne barwniki można uzyskać w bardzo łatwy sposób, wystarczy do garnka z wodą dodać: łuski cebuli (odcienie żółci i brązu), kwiaty bławatka (niebieski), kora dębu, olchy, orzechów włoskich (czarny), pędy młodego żyta, widłaka lub mchu (zielony), burak (różowy). Do wywaru wkładamy jajka, należy zadbać żeby były całe zanurzone. Warto też co jakiś czas zaglądać, czy kolor równomiernie się nakłada. Gdy tego nie dopilnujemy, na jajku mogą wystąpić różne przebarwienia.
Pisanki zaś oprócz kolorowej warstwy spodniej są zdobione wzorami, symbolami a nawet obrazkami. Różnią się jednak techniką nakładania. Zacznijmy od batiku. Jest to najstarsza metoda zdobnicza w Polsce. Polega ona na „pisaniu” wzoru roztopionym woskiem, który nanosimy się na skorupkę. Wykorzystuje się do tego specjalny przyrząd (ma zamontowany miniaturowy lejek), z którego skapuje wosk. By tworzyć „łezkowe” wzory można też używać szpilki. Kiedy zdobienia zostają naniesione, zanurza się jajko w barwniku. Miejsca, gdzie był wosk zachowują naturalny kolor, pozostała część skorupki jest zabarwiona.
Odmianą pisanki jest także kroszonka (nie mylić z kraszanką). By ją stworzyć potrzebujemy ufarbowane jajko i ostre narzędzie, ponieważ wykonuje się ją metodą rytowniczą. Praca jest żmudna, ale jeśli ktoś posiada inwencję twórczą i zdolności artystyczne, wówczas efekt końcowy jest zachwycający.
Bardzo oryginalne, ale przede wszystkim czasochłonne są pisanki woskowe z deseniem. W Najważniejsze jest warstwowe nakładanie farby (od najjaśniejszej barwy) . Wzór uzyskuje się dzięki naturalnym kwasom np. z kapusty, barszczu i serwatki.
Spotykamy też oklejanki. Do tej metody dawniej wykorzystywano sitowie, płatki kwiatów, a nawet listki. Współczesne oklejanki oczarowują gamą kolorów, ponieważ bardzo często zdobią je elementy pasmanterii. W Krakowie i Łowiczu popularne są nalepianki, które powstają poprzez nanoszenie na skorupkę gotowych wycinanek z kolorowego papieru.
Warto podkreślić, że niezależnie od wykorzystanej techniki, każde jajko zdobione własnoręcznie ma jeden, niepowtarzalny wzór. A upiększanie jest prawdziwą frajdą i niesie wiele radości. To ostatni dzwonek, by o tym pomyśleć…
Anna Stanisławska 05.04.2012
